ชาวสุรินทร์จัดวันระลึกพระยาสุรินทร์ภักดีศรีณรงค์จางวาง เจ้าเมืองคนแรก และวันทำบุญเพื่อแผ่นดินไทย อุทิศส่วนกุศลให้แก่บรรพบุรุษที่ได้เสียสละชีวิตเพื่อปกป้องผืนแผ่นดินไทย

           วันที่ 13 เม.ย.65 เวลา 08.00 น. ชาวสุรินทร์ทุกหมู่เหล่าร่วมงานวันที่ระลึกพระยาสุรินทร์ภักดีศรีณรงค์จางวาง เจ้าเมืองคนแรก  ซึ่งเป็นผู้ก่อตั้งและวางรากฐานการปกครองของเมืองสุรินทร์ โดยงานดังกล่าวจัดขึ้นที่บริเวณอนุสาวรีย์พระยาสุรินทร์ภักดีศรีณรงค์จางวาง มีนายสุวพงศ์ กิติภัทย์พิบูลย์ ผู้ว่าราชการจังหวัดสุรินทร์ เป็นประธานนำ ข้าราชการ ทหาร ตำรวจ และประชาชนชาวจังหวัดสุรินทร์ ร่วมประกอบพิธีสงฆ์ อุทิศส่วนกุศลแด่เจ้าเมืองสุรินทร์คนแรกและพรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้ว และทำบุญเพื่อแผ่นดินไทย อุทิศส่วนกุศลให้แก่บรรพบุรุษที่ได้เสียสละชีวิตเพื่อปกป้องผืนแผ่นดินไทย พร้อมทั้งร่วมวางพวงมาลาหน้าอนุสาวรีย์เนื่องในวันที่ระลึกพระยาสุรินทร์ภักดีศรีณรงค์จางวาง

             โดยในสมัยอยุธยามีชาวไทยพื้นเมืองกลุ่มหนึ่งที่เรียกตนเองว่า “ส่วย” เป็นกลุ่มชนที่มีความรู้ความสามารถในการจับช้างป่ามาเลี้ยงไว้ใช้งาน ได้แบ่งกลุ่มมาตั้งถิ่นฐานอยู่หกพวกด้วยกันในเขตจังหวัดสุรินทร์ ต่อมาในปี พ.ศ.2302 มีช้างเผือกแตกโขงออกจากเมืองหลวงหนีเข้าป่า สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 3 (สมเด็จพระที่นั่งสุริยามรินทร์) แห่งกรุงศรีอยุธยาได้โปรดเกล้าฯ ให้ติดตามช้างเผือก เชียงปุมซึ่งเป็นหัวหน้าชาวส่วยที่มาตั้งถิ่นฐานอยู่ที่เมืองนี้ได้ให้การช่วยเหลือติดตามช้างเผือก ในปีพุทธศักราช 2321 สมัยกรุงธนบุรี ได้เข้าร่วมกองทัพของสมเด็จเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึกและเจ้าพระยาสุรสีห์ยกไปตีเวียงจันทร์และปราบจลาจลในปีพุทธศักราช 2324 จนได้รับชัยชนะทั้ง 2 ครั้ง สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชจึงได้ปูนบำเหน็จและเลื่อนบรรดาศักดิ์เป็นพระยาสุรินทร์ภักดีศรีณรงค์จางวาง  ในปีพุทธศักราช 2329 รัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เปลี่ยนชื่อเมืองปะทายสมันต์เป็นเมืองสุรินทร์ตามสร้อยบรรดาศักดิ์ของเจ้าเมืองตั้งแต่บัดนั้นเป็นต้นมา และได้จัดตั้งเป็นจังหวัดสุรินทร์ตามการปรับปรุงรูปแบบการปกครองในปีพุทธศักราช 2451

             อนุสาวรีย์พระยาสุรินทร์ภักดีศรีณรงค์จางวาง (ปุม) สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2511 เพื่อเป็นอนุสรณ์สถานระลึกถึงบุคคลสำคัญอย่างยิ่งในประวัติศาสตร์ของเมืองสุรินทร์ เนื่องจากท่านเป็นผู้วางรากฐานการก่อตั้งเมืองสุรินทร์ อนุสาวรีย์พระยาสุรินทร์ภักดีศรีณรงค์จางวาง (ปุม) ตั้งอยู่ทางเข้าเมืองสุรินทร์ทางด้านใต้ เดิมเคยเป็นกำแพงเมืองชั้นในของตัวเมืองสุรินทร์ อนุสาวรีย์เป็นรูปหล่อทองเหลืองรมดำ สูง 2.2 เมตร มือขวาถือของ้าว แสดงถึงความเก่งกล้าสามารถของท่านในการบังคับช้างศึกและเป็นเครื่องแสดงว่าสุรินทร์เป็นเมืองช้างมาแต่ดึกดำบรรพ์ รูปปั้นสะพายดาบคู่อยู่บนหลังแสดงถึงความเป็นนักรบ ความกล้าหาญอันเป็นคุณสมบัติที่ตกทอดเป็นมรดกของคนสุรินทร์ อนุสาวรีย์พระยาสุรินทร์ภักดีศรีณรงค์จางวางได้ทำพิธีเปิดเมื่อวันที่ 13 เมษายน พ.ศ.2528

             ในวันที่ 13 เมษายนของทุกปีจึงมีการจัดงานระลึกถึงพระยาสุรินทร์ภักดีศรีณรงค์จางวางและวันทำบุญเพื่อแผ่นดินไทย ณ ลานหน้าอนุสาวรีย์พระยาสุรินทร์ภักดีศรีณรงค์จางวาง โดยจะมีพิธีวางพวงมาลาเพื่อสักการะพระยาสุรินทร์ภักดีศรีณรงค์จางวางจากส่วนราชการ รัฐวิสาหกิจ และหน่วยงานต่างๆ ในจังหวัดสุรินทร์ และในปีพุทธศักราช 2538ได้กำหนดให้วันนี้เป็นวันสำคัญอีกวันหนึ่ง คือ วันทำบุญเพื่อแผ่นดินไทย เพื่อเป็นการอุทิศส่วนกุศลให้แก่บรรพบุรุษที่ได้เสียสละชีวิตเพื่อปกป้องผืนแผ่นดินไทยให้ลูกหลานได้อยู่ร่วมกันอย่างปกติสุขมากระทั่งทุกวันนี้

กำชัย วันสุข รายงาน